دوره آهنگسازی با نرم افزار FL Studio
آهنگسازی چیست؟ آهنگساز و تنظیمکننده چه کسانی هستند؟
در دنیای امروز شاهد این هستیم که کامپیوتر و تکنولوژیهای مربوط به آن زندگی روزانهی ما را تحت تاثیر خود قرار داده و ما را وابستهی بیچونوچرای خود کردهاند. فراگیرشدن کامپیوتر با تواناییهای خارقالعادهاش باعث تغییر شکل بسیاری از جنبههای زندگی شدهاست. موسیقی الکترونیک یا آهنگسازی دیجیتال هم گونهای از تغییرات فوقالعادهی عصر حاضر است. سازهای الکترونیکی و تکنولوژی موسیقی الکترونیک راه تولید موسیقی را بسیار سرعت بخشیده و کیفیت کار را نیز بالا بردهاند. تولید یک اثر موسیقی با کمک رایانه بسیار سریعتر، دقیقتر، کمهزینهتر و به همان اندازه طبیعی است. ارکستری که شاید در گذشته نیاز به چندین نوازنده، چندین ساز، صدها برگهنُت، تجهیزات ضبط و هزاران چیز دیگر داشت امروزه تنها و تنها با یک سیستم کامپیوتری، یک نرمافزار میزبان و یک فرد آموزشدیده قابل پیادهسازیست.
حرفهی آهنگسازی در عین جذابیت بسیار پیچیده و سنگین است. غالباً فرد آهنگساز مشخص میکند که یک ترانه با چه گامی، چه لحنی، چه صدایی، چه سبکی و چه دستگاهی اجرا شود. آهنگی که توسط آهنگساز تعریف می شود توسط افرادی به نام تنظیمکننده به عرصهی عمل رسیده و پیادهسازی میشود. تمامی تنظیمکنندهها معمولا برای ساختن آهنگ از ساز استفاده کرده و همزمان حال و هوای احساسی خود را با نواختن ساز روی ترانه اجرا میکنند. امروزه وجود ساز برای آهنگسازی ضروری نیست چرا که ابزارهای الکترونیکی تولید موسیقی جایگزین بسیاری از تجهیزات سخت افزاری پرهزینه و پیچیده شده اند. تنظیمکنندگان میتوانند با تکیه بر علم و مهارت خود و شناخت کامل موسیقی، بدون استفاده از ساز یا تجهیزاتِ بهخصوص و تنها با یک سیستم کامپیوتری به تولید موسیقی بپردازند.
کار و مسئولیت تنظیمکننده همیشه با تحلیل، نوآوری و خلاقیت همراه است. یک تنظیمکننده باید روحیهای خلاق و هنری داشته و از موسیقی شناخت و دانش خوبی داشته باشد. همچنین باید پشتکار زیادی نسبت به تولید آثار هنری خود داشته باشد تا در نهایت بتواند حق موسیقی را ادا کرده و رسالت موسیقی - که آرام بخشیدن به روان و اندیشه با پیام های معنوی مناسب است - را انجام دادهباشد. متأسفانه اخیراً به دلیل فراگیرشدن و سهولت برخی روشهای آهنگسازی کامپیوتری، افراد بسیاری که نه درکی از موسیقی دارند و نه حتی مستعد فعالیت در این زمینه هستند به دنیای آهنگسازی و موسیقی وارد شدهاند و بعضاً میبینیم افراد جامعه به سمت سلیقه های پوچ و محتوای تهیِ کار آنها گرایش پیدا میکنند.
FL Studio چیست؟
همان طور که می دانید استفاده از کامپیوتر با نرمافزار امکان پذیر است. برای تولید موسیقی دیجیتال نیز نرمافزارهای زیادی طراحی و تولید شدهاند اما از بین آنها معدودی هستند که گذر سالها نه تنها اسمشان را از یادها نبرده بلکه حضور آنها را پررنگتر نیز کردهاست. برترینِ این نرمافزارها، FL Studio است که محصول شرکت بلژیکیِ Imageline میباشد. این نرمافزار که امسال 20 سال از معرفیاش میگذرد به لطفِ داشتنِ امتیازاتی از جمله رابطکاربری راحت، گردشکار ساده، سرعتعمل در پیادهسازی موسیقی، گستردگی و تنوع امکانات، پلاگینهای پیشفرضِ فوقالعاده و قوی، سطح کیفی بالا، سازگاری با انواع مختلف سختافزار، بار پردازشیِ کم، سهولت دسترسی و از همه مهمتر پشتیبانی و نوآوری، به مدت 20 سال پیاپی برندهی جشنوارهی جهانی بهترین ایستگاه صوتی دیجیتال (Digital Audio Workstation یا اختصاراً DAW) شدهاست. این ویژگیها در کنار یک ذهن خلاق کافی هستند تا با کمی آموزش، تمرین و تلاش قادر به تولید موسیقی به شکل حرفهای باشید. ابزارهای لازم برای تمام جوانب و زوایای تولید یک اثر موسیقیایی امروزی در نرمافزار FL Studio در نظر گرفته شدهاند. از همان ابتدای تولید صدا و نُتنویسی تا نهایی ترین مرحلهی میکس و مَسترینگ قدمبهقدم در FL Studio اندیشیده شده و با امکانات آن به راحتی انجام می شوند.
چرا باید آموزش ببینیم؟
ممکن است بپرسید با وجود کاربرد آسان این نرمافزارها آیا لازم است برای آهنگساز شدن حتما آموزش خاصی دید؟ در پاسخ باید گفت آهنگسازی، حرفه و هنری پرطرفدار در دنیاست. اگرچه امروزه نرمافزارهای آهنگسازی مسیر تولید موسیقی را بسیار تسهیل کردهاند اما برای پیشرفت در آهنگسازی باید از مسیر درست وارد شد. از طرفی تنظیم آهنگ در کشور ما پدیده ای نوپا و تازهوارد است. اجرای خاص و متفاوت چند ساز باهم و بهشکل همزمان، یکی از دستاوردهای تنظیم خوب آهنگ است. در گذشتهی موسیقی ایران در تمامی اجراهای زنده، نوازندگانِ سازها یک ملودی را همزمان با نوازندگان دیگر گروهشان از ابتدا تا انتها مینواختند و موسیقی تنها شامل یک صدا بود اما با ورود مقولهی تنظیم آهنگ به موسیقی ایرانی، تنوع بیشماری در اجراهای مختلف دیده شد و گروههای مختلف موسیقی نیز در ایران مشغولبهکار شدند (مانند گروه آریان که تنظیمکنندهی این گروه هماکنون نامزد دریافت جایزهی بهترین تنظیمکنندهی جهان در سال 2019 شدهاست!).
تنظیمکنندگان آهنگ باید کاملاً با علم موسیقی آشنایی داشته، سازها را شناخته و با نوع صدای آنها آشنا باشند. تنظیمکنندهی آهنگ، خطهای ملودی را مشخص کرده و با سازها و صداها ترکیب میکند؛ به آهنگ موجودیت خاصی بخشیده و فقدانش بهطور محسوسی در قطعههایی که تنظیم ندارند درک میشود. تمامی تنظیمکنندگان بایستی خلاقیت و سلیقهی خود را مطابق با اصول موسیقی به تنظیم قطعهی موسیقیشان وارد کنند. تنظیم کردن آهنگ کار سادهای نیست. تنظیمکننده باید نت ها را نوشته و هماهنگی و ترکیب سازها و زیبایی ترانه را مدیریت کند.
تنظیمکننده به خودیِ خود، آهنگسازِ خویش است. حتی مسئولیت تنظیمکننده بهقدری خطیر و مهم است که گاهی تنظیمکننده میتواند سرپرستی گروه موسیقی را هم برعهده بگیرد! تنظیمکننده همیشه باید با آگاهی از اصول موسیقی، تنظیم آهنگ را انجام دهد. شاید کلیدی ترین مهره در شهرت و خاطره انگیز شدن یک اثر موسیقی، تنظیمکنندهی آن و دانش و مهارت او باشد. پس اگر تنظیمکننده از جایگاه و ارزش خودش در تولید موسیقی باخبر باشد خود را ملزم به آموختن اصول و قواعد موسیقی میداند. تنظیمکنندهای که آموزش را نادیده بگیرد محکوم به فراموشی است.
چرا FL Studio ؟
Fruity Loops Studio که به اختصار FL Studio خوانده میشود یکی از نرمافزارهای تولید موسیقی دیجیتال است (به این گونه نرمافزارها اصطلاحاً DAW گفته میشود) که همانطور که خواندید سالهای متمادی برندهی جایزهی بهترین ایستگاه صوتی دیجیتال شده است. این نرمافزار یک محیط کامل را برای تولید پروژههای موسیقی تدارک دیده است. از جمله توانمندیها و مزایای این نرمافزار نسبت به رقبا که تنظیمکنندگان را به استفاده از آن تشویق میکند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
محیط کاربری FL Studio نسبت به دیگر DAW ها بسیار سادهتر، شیکتر و جذابتر است. دسترسی به ابزارهای مهم در فرآیند تولید موسیقی در آن بسیار راحت بوده و بهراحتی میتوان کارکردن با آن را آموخت.
افال استودیو حتی در پروژههای سنگین بهراحتی کار میکند. فشار پردازشی آن روی سیستم بسیار اندک است. امکانات بینظیری از جمله Consolidation و تثبیت لایههای ملودی قابل ویرایش، فریز کردن، عدم پردازش خودکار برای پلاگینهایی که پیش روی کاربر نیستند، توانایی مدیریت گستردهی Buffer کارت صدا، کامپایل دوگانهی اطلاعات صوتی (هم نرمافزاری و هم توسط کارت صدا) و بسیاری قابلیت هوشمند دیگر، افال استودیو را قادر ساختهاست تا روی هرگونه سختافزاری قابل اجرا بوده و عملکرد رضایتبخشی داشتهباشد.
مقالات و نقدوبررسیها حاکی از آن اند که افال استودیو بیشتر برای سبک های الکترونیک به کار می رود اما این DAW با پیشرفت روز افزونش ثابت کرده است در سبک های دیگر مانند Orchestral نیز همپای رقیبان خود و حتی فراتر از آن ها عمل می کند. این جمله در مورد تمام سبک های دیگر موسیقی نیز صدق می کند. افال استودیو مانند یک ظرف کامل و مجهز است که می توان درونش هر گونه غذایی پخت. یک DAW با قابلیت های بی شمار و پرکاربرد و یک مجموعه ی نرمافزاری که با هوش مصنوعی عجین شده و شما را قادر به ساخت و پرداخت هرگونه صدایی می کند.
افال استودیو برخلاف تمام DAWهای دیگر که تمام پروژهی تنظیم را در یک بخش مدیریت میکنند؛ دارای چندین محیط برای کار و پیادهسازی ایده است. برای مثال با قابلیت Sequencing به شما این امکان را میدهد که ریتم یا بیت آهنگ خود را به صورت گرافیکی و کاملاً مطابق با زمانبندی موسیقی، برنامهنویسی کنید. برای نتنویسی محیطی کاملاً هوشمند و پرقدرت بهنام Piano roll به شما معرفی میکند، برای تنظیم نتها و ملودیهایتان Playlist را در اختیار شما قرار میدهد که برخلاف playlist دیگر DAWها بهصورت کاملاً آزادانه به شما اجازهی مکانگذاری و ویرایش تنظیم را میدهد. برای میکس کردن نیز، یک میکسر بسیار قدرتمند ارائه میکند که با قابلیت Routing پیشرفتهی خود به شما اجازه میدهد صداها را بهصورت زنجیرهای میکس کرده و دقیقاً همان چیزی که در سر میپرورانید را پیادهسازی کنید؛ با قابلیت حذف تأخیر پلاگین ها (Plugin delay compensation)، میکس خود را مرتب کرده و مانع از ایجاد تأخیر در عملکرد پلاگینها شده و میکس بسیار دقیق و شفافی داشته باشید.
افال استودیو بههمراه خود مجموعهای بزرگ و متنوع از انواع صداهای مختلف از جمله قطعات درام (طبل، سنج و...) که اصطلاحاً Sample نام دارند را به شما عرضه میدارد. همچنین پلاگین ها و VSTهایی که بهصورت پیشفرض با افال استودیو نصب میشوند دارای بهترین کیفیت صوتی، گسترده ترین طیف صدا و عملکرد مناسب هستند. این پلاگینها با قدرتِ بینظیر امکاناتشان شما را از انتخاب ساز و نوشتن ملودی تا میکس و مسترینگِ نهایی پروژه همراهی میکنند.
افال استودیو طیف گستردهای از تنظیمات زمانبندی موسیقی را در اختیار شما قرار میدهد و شما را قادر میسازد تا انواع کسرمیزان را برای موسیقی خود تنظیم کنید. همچنین با ارائهی قابلیتی به نام Timebase به شما این امکان را میدهد تا دقیقترین ویرایشها را روی کلیپهای صوتی و امواج صدا داشتهباشید.
افال استودیو طیف وسیعی از تنظیمات را برای هر جنبه از حیطهی کاریاش یعنی آهنگسازی دیجیتال در نظر گرفتهاست. از تنظیم کسرمیزان گرفته تا تنظیمات Midi و ابزارهای سختافزاری متصل به برنامه همه و همه توسط افال استودیو و برای ارتقای سطح اختیارات و راحتیِ کاربر، اندیشیده شدهاند.
افال استودیو چه در زمینهی تولید موسیقی و چه در زمینهی توسعهی برنامه و مهندسی نرمافزار، از آخرین دستاوردهای تکنولوژی استفاده کردهاست تا کاربرش در پیش رو و در پشت صحنه ضعف و مشکلی حس نکند. تکنولوژیهایی مانند 3DNow برای پردازش محیط بصری نرمافزار و Acid، ASIO، LAME، ReWire، REX، VST و... برای سازگاری FL با انواع گوناگون پلاگینهای ثالث و محیط های اجرا نظیر WavesShell و KONTAKT. این باعث شده است تا افال استودیو با هر پلاگینی که نصب کنید به راحتی کنار آمده و با قدرت، Hosting آن را انجام دهد تا در پروژه هایتان به مشکل بر نخورید.
شرکت Imageline به خریداران افال استودیو این امکان را میدهد که با یکبار خرید افال استودیو، بهروزرسانیها و نسخههای جدید آن را تا آخر عمر رایگان دریافت کنند. از طرفی قابلیتها و خدماتی نظیر باشگاه مشتریان، بانکهای صوتیِ رایگان، پلاگینهای جدید، پروژههای تمرینی حرفهای از تنظیمکنندگان سراسر جهان و بسیاری آفِرهای متنوع دیگر را نیز در اختیار مشتریان و کاربران محصولاتش قرار میدهد.
هر نسخه از افال استودیو که منتشر میشود شاهد چندین قابلیت نوآورانهی جدید هستیم. وجود خلاقیت در توسعهی ابزارکار باعث میشود کاربران آن ابزار نیز کارهای خلاقانهتری انجام دهند. افال استودیو در طول 20 سال عمرش به مدد نوآوری و ویژگیهای خلاقانهاش زنده ماندهاست.